فارسی
شرکت سایپا، (نام آن خلاصه شده از: شرکت سهامی ایرانی سازنده خودرو (به فرانسوی: Société anonyme iranienne de production des automobile)) شرکت خودروساز ایرانی است که در سال ۱۳۴۴ تٱسیس شد.
نخستین خودروهای این شرکت، محصولات شریک فرانسوی آن، سیتروئن، بودند و از سال ۱۳۴۷، سایپا که مقر آن در تهران بود، بسیاری از مدل‌های ژیان را می‌ساخت.
دولت ایران، شرکت سایپا را در ۱۶ تیر ۱۳۵۸ به‌مالکیت خود درآورد و سایپا، از آذر ۱۳۶۰ زیرنظر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت.
در سال ۱۳۷۲، تولید خودروی پراید نخستین خودروی سایپا آغاز و در سال ۱۳۸۷ تیبا دومین خودروی ملی ایران که همهٔ اجزای آن ساخت ایران است، رونمایی شد. این خودرو، عرضهٔ محصولات سایپا در ایران را ادامه بخشید اما در دهه‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ سایپا چندین خودروی انحصاری را طراحی و به بازار عرضه کرد که همگی با استقبال مشتریان روبرو شدند: تیبا ۲، ساینا، کوییک و اطلس. همچنین شاهین که بدنهٔ آن برپایهٔ پلتفرم بی تویوتا و پیشرانهٔ آن برپایهٔ پیشرانهٔ پژو ۳۰۱ است، دومین گام ایران برای ساخت خودروی ملی نامیده شد و در سال ۲۰۲۴ سایپا آریا محصولی جدید از سایپا تولید خواهد شد
تاریخچه برند سایپا
سایپا، در سال ۱۳۴۴ با نام خودروهای شرکت سایپا، وانت آکا و سواری ژیان بودند. تجاری SAIPAC کامل: Société anonyme iranienne de production des automobiles Citroën و با مشارکت خودرو ساز فرانسوی، سیتروئن بنیان نهاده شد.
ریشه‌یابی نام
نام شرکت در سال ۱۳۴۵ «شرکت سهامی تولید اتومبیل سیتروئن ایران» بود. این شرکت در اوایل سال ۱۳۵۴ به «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» برگرفته از عبارت “Société Anonyme Iranienne de Production Automobile” تغییر نام داد. البته در سردر این شرکت به جای واژه “Société” واژه “Société” نقش بسته‌است. در کتاب «آخرین سفر شاه» نوشتهٔ ویلیام شوکراس با اشاره به اشرف نوشته شده‌است: «در محافل درباری به او «سایپا» لقب داده بودند که در زبان فرانسه حروف نخست عنوان رسمی او «والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی» -Son Altesse Impériale La Princesse Ashraf- است».
این شرکت از سال ۱۳۴۷، انواع مدل‌های ژیان را می‌ساخت.
در سال ۱۳۵۲ با یک توافق با شرکت خودروسازی فرانسوی رنو، رنو ۵ در مدل‌های ۲ و ۴ در به بازار عرضه شد. پس از سال ۱۳۵۳، خودروهای ژیان مهاری و ژیان پیکاب نیز در مدل‌های معمولی و دو لوکس ساخته شدند.
در سال ۱۳۵۴، نام شرکت، به نام کنونی آن، سایپا تغییر پیدا کرده‌است که کوتاه شدهٔ «شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل» بود.
انقلاب ۱۳۵۷ تا دههٔ ۱۳۷۰
با وقوع انقلاب ۱۳۵۷، دولت ایران شرکت سایپا را در ۱۶ تیرماه ۱۳۵۸ به مالکیت خود درآورد و سایپا، از آذر ۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت. در دههٔ ۱۳۶۰، سیاست‌های سایپا بسیار تغییر کرد و برنامه‌های تازه‌ای نیز در سال ۱۳۶۳، برای آیندهٔ این شرکت تنظیم گردید. در سال ۱۳۶۲ نیز وانت نیسان با حجم موتور ۲۰۰۰ سی‌سی به فهرست تولیدات شرکت افزوده شد. در سال ۱۳۶۹ نیز سایپا حجم موتور وانت نیسان را از ۲۰۰۰ به ۲۴۰۰ سی‌سی افزایش داد و یک مدل دوکابین از این خودرو را تولید کرد.
دههٔ ۱۳۷۰ و تولید پراید
در سال ۱۳۷۱، رنو ۲۱ به فهرست تولیدات شرکت سایپا افزوده شد که می‌توانست به رقابت سایپا با ایران خودرو کمک بسیاری کند. در سال ۱۳۷۲، یکی از پرفروش‌ترین خودروهای تاریخ ایران، پراید، برای نخستین بار توسط سایپا در ایران تولید شد. سایپا پراید کاربراتوری را در مقیاس بزرگی به فروش رساند. محصولی که در اصل همان فورد فستیوا، خودروی معرفی شدهٔ سال ۱۹۸۶ است. تولید این خودرو در سایپا تا دههٔ ۲۰۲۰ میلادی، بدون ایجاد تغییرات اساسی ادامه یافت. موضوعی که با انتقاد کارشناسان روبه‌رو شد. همچنین رسانه‌ها و کارشناسان ایرانی بسیاری به ایمنی خودروی پراید ایراد گرفته‌اند.
در سال ۱۳۷۴، سهام شرکت سایپا برای نخستین بار در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد. در سال ۱۳۷۷، این شرکت توانست گواهی نامهٔ ۹۰۰۱ ISO را به دست آورد. از سال ۱۳۷۸ نیز پراید استیشن به فهرست محصولات شرکت اضافه شد. ایجاد خط تولید خودرو کاروان در سال ۱۳۷۹ به پایان رسید و تولید نمونه‌ای از این محصول نیز در همین سال انجام شد.
دههٔ ۱۳۸۰
کیا ریو، محصولی از شرکت کیا موتورز کره جنوبی که توسط سایپا نیز در ایران عرضه شد.
در دههٔ ۱۳۸۰، سایپا پیشرفت فراوانی کرد و توانست نخستین خودروی طراحی اختصاصی خود را نیز در همین دهه بسازد. در سال ۱۳۸۱، تولید آزمایشی خودروی پراید ۱۴۱ صورت پذیرفت و معرفی آن به بازار ایران انجام شد. در سال ۱۳۸۲ نیز برای گرفتن استاندارد یورو ۲، موتورهای جدیدی برای پراید در نظر گرفته شد. در سال ۱۳۸۴، نخستین خط تولید کارخانه‌ای خودروهای دوگانه سوز در ایران توسط سایپا ایجاد شد.در سال ۱۳۸۴ همچنین خطوط تولید خودرو ریو، که محصولی از شرکت کیا موتورز کرهٔ جنوبی است، توسط سایپا در ایران بسط یافت.
در سال ۱۳۸۵، خط تولید انواع پراید توسط سایپا در ونزوئلا گسترش یافت. یک سال بعد، در ۱۳۸۶، کارخانه ساخت انواع پراید در کشور سوریه با نام سیویکو ایجاد شد. در سال ۱۳۸۶، تولید و عرضهٔ خودروی رنو، ال ۹۰ در سه تیپ توسط سایپا انجام شد. در همین سال سایپا به تولید و عرضهٔ محصولی مشابه پراید، با نام سایپا ۱۳۲ دست زد. فروش اتوبوس‌های شهری IRIS را نیز سایپا در سال ۱۳۸۶ آغاز کرد.
در سال ۱۳۸۷، چند رویداد مهم برای شرکت سایپا ثبت شد:
رونمایی از نخستین خودروی سایپا، با نام تیبا
رونمایی از وانت ال‌ایکس زامیاد
گشایش خط تولید انبوه موتور ال ۹۰
گشایش خط تولید رنو مگان
دی ماه ۱۳۸۷ به موجب قانون بودجهٔ ایران، ۵۱٪ درصد از سهام این شرکت، در بورس واگذار گردید.
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران که یکی از سازمان‌های زیرمجموعهٔ وزارت صمت است نیز با داشتن ۳۵٫۷۵٪ درصد از سهام شرکت سایپا، بزرگ‌ترین سهام‌دار این شرکت است.
در سال ۱۳۸۹ نیز کارخانهٔ سایپا کاشان، با ظرفیت تولید سالانه ۱۵۰۰۰۰ خودرو راه‌اندازی گردید. رونمایی از نخستین کامیون شکل یافتهٔ داخلی شرکت سایپا دیزل نیز در همین سال انجام شد. در این دوران سایپا توانست رکوردشکنی‌هایی نیز در زمینهٔ شمار تولید خودرو انجام دهد.
تیبا، نخستین خودروی انحصاری
تیبا، نخستین خودروی سایپا که دومین خودروی ملی نامیده شد.
خودروی تیبا نخستین خودروی انحصاری سایپا است که در سال ۱۳۸۷ رونمایی شد. تیبا که همهٔ اجزای آن از جمله موتور، ساخت ایران است (درواقع همان موتور پراید و گیربکس پراید است به بهینه تر شده است😶)، دومین گام ایران برای ساخت خودروی ملی نامیده شد. پیش از این، رسانه‌ها تنها به سمند، محصول انحصاری ایران خودرو چنین اشاراتی می‌کردند. سایپا اعلام کرد که در تولید این خودرو، از مشاوران خارجی نیز بهره گرفته‌است. این خودرو از همان ابتدا قرار شد که به عنوان خودرویی ارزان به فروش برسد. دنیای اقتصاد، این خودرو را در تاریخ خودرو سازی ایران بسیار مهم دانست و در گزارش‌های رسانه‌ها آمده‌است که مالکیت این خودرو به شکل کامل در اختیار سایپا است. نخستین خودروی سایپا، توانست به سرعت در بازار محبوبیت کسب کند. سایپا سپس خودروهای دیگری را نیز بر پایهٔ تیبا ساخت که آن‌ها نیز از فروش خوبی برخوردار بودند.
دههٔ ۱۳۹۰
در سال ۱۳۹۰، خط تولید گروه خودرو سازی سایپا در کشور سودان راه‌اندازی شد و در سال ۱۳۹۱ نیز از محصولات جدیدی از جمله: تیبا ۲، سایپا ۱۵۱ و ایکس۱۰۰ رونمایی شد.
در سال ۱۳۹۲، محصول اختصاصی دیگری با عنوان ساینا رونمایی شد که به شکل اختصاصی توسط سایپا طراحی شده بود. در دههٔ ۱۳۹۰، محصولات گوناگونی از شرکت‌های خارجی توسط سایپا برای عرضه به بازار آماده شدند، با این حال سایپا در تلاش بود خودروهای اختصاصی خود را نیز طراحی و تولید کند.
در سال ۱۳۹۷، این شرکت از خودرویی با کلاس کامپکت با نام سایپا شاهین رونمایی نمود. هرچند که مشخصات فنی همانند موتور، در اوایل به شکلی گیج کننده معرفی شدند، اما این خودرو نیز به شکلی انحصاری، ویژهٔ سایپا طراحی شده بود و کارشناسان باور داشتند که این خودرو توان فروش خوبی دارد. بر اساس اعلام شرکت سایپا، سایپا شاهین (با نام پیشین رهام) توسط مهندسین این شرکت طراحی و ساخته شده‌است.
مشکلات ساختاری در محصولات سایپا:
ضعف در کیفیت خودرو
به‌دلیل مدیریت دولتی و همچنین انحصار ناشی از تعرفه‌های وارداتی، این شرکت دچار عقب‌ماندگی در فناوری‌ها و امکانات خودرو شده‌است که از این دست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عقب‌ماندگی در حوزه پیشرانه
باوجود آن‌که در خودروسازی روز جهان، شرکت خودروسازی یافت نمی‌شود که حتی تولیدکننده یک مدل خودرو با حجم موتور بیش از ۲ لیتر نباشد؛ اما ایران‌خودرو و سایپا به‌دلایل فوق، همچنین به‌دلیل فشار دولت‌ها بر خودروسازان جهت جلوگیری از تولید خودروها با موتور قوی که خود به‌دلیل تملک پالایشگاه‌ها توسط دولت‌ها و شبه‌دولت‌ها و تلاش آنان برای صادرات بنزین می‌باشد؛ به‌علاوه، عدم سرمایه‌گذاری خودروسازان ایران در تحقیق و توسعه و ارتباط با دانشگاه‌ها در حوزه تولید موتورهای قدرت‌مند و به‌روز، این شرکت‌ها در این زمینه دچار عقب‌ماندگی جدی گردیده‌اند.
عقب‌ماندگی در حوزه گیربکس
امروزه در بازار جهانی به‌ندرت خودرویی با گیربکس دستی می‌توان یافت؛ به‌طوری‌که، در سال ۲۰۱۶ کم‌تر از ۳٪ خودروهای فروخته‌شده در ایالات متحده، از گونه دنده دستی بودند. به‌علاوه در بیشتر خودروهای روز جهان حتی اهرم دنده‌های اتوماتیک نیز حذف گردیده و جای خود را به چند دکمه در کنار نمایشگر یا سامانه تهویه خودرو داده‌است.اما ایران‌خودرو و سایپا تاکنون حتی موفق به طراحی و ساخت گیربکس اتوماتیک ۴-سرعته نسل اول هم نشده‌اند و هنوز خودروهای خود را با گیربکس دستی روانه بازار می‌کنند.
عقب‌ماندگی در حوزه تزئینات و امکانات رفاهی
همه مدل‌های خودروی پرفروش و به‌روز جهان از امکاناتی مانند گرمایش و سرمایش صندلی، گرم‌کن فرمان، صندلی برقی، کنترل پیمایش سازگار، سامانه پارک خودکار، ماساژور صندلی و حسگر باران و نور برخوردار هستند درحالی‌که در خودروهای تولیدی ایران‌خودرو و سایپا بسیاری از امکانات خودروهای دهه ۱۹۹۰ نیز وجود ندارد.[۵۴]
عقب‌ماندگی در حوزه ایمنی
درحالی‌که در خودروهای کنونی جهان، شاید نتوان خودرویی را یافت که کم‌تر از ۶ ایربگ داشته باشد. همچنین اکنون شرکت‌های مطرح خودروسازی مانند تویوتا، بنز، ب‌ام‌و، جنرال موتورز و غیره خودروهای خود را به بیش از ۱۰ ایربگ مجهز کرده‌اند اما بیشتر خودروهای ایرانی از تنها دو ایربگ برخوردار هستند. به‌علاوه از نظر استحکام بدنه نیز خودروهای ایرانی در پایین‌ترین درجه قرار دارند. عقب‌ماندگی و ضعف خودروهای ایرانی در حوزه ایمنی اصلی‌ترین عامل مرگ سالانه ۱۶۰۰۰ تا ۲۸۰۰۰ نفر در تصادف‌های جاده‌ای ایران بوده‌است.
قطعات
سایپا مالک صددرصدی شرکت مگاموتور است که سازندهٔ موتور، گیربکس و اکسل خودروهای سایپا، زامیاد و پارس‌خودرو می‌باشد؛ به‌علاوه مگاموتور خود مالک صددرصدی شرکت مالیبل سایپا است که تولیدکنندهٔ قطعات اصلی ریخته‌گری و آهنگری اکسل، گیربکس و موتورهای سایپا، پارس‌خودرو و زامیاد است.
سایپا در زمینهٔ تولید شیشهٔ خودرو نیز مالک نزدیک به هفتاد درصد از سهام شرکت سایپا شیشه می‌باشد که مهم‌ترین تولیدکنندهٔ شیشه‌های خودرو در خاورمیانه است.
همچنین سایپا دارندهٔ بیشتر سهام کمک‌فنر ایندامین، پلاسکوکار سایپا و سایپا آذین می‌باشد که به ترتیب تولیدکنندهٔ کمک‌فنر و سامانه تعلیق، قطعات پلاستیکی، و صندلی و رودری خودروهای سایپا و دو خودروساز تابعهٔ آن هستند.
محصولات و خدمات
سایپا تاکنون با چندین شرکت خودروسازی اروپایی و آسیایی از جمله کیا موتورز کرهٔ جنوبی، رنو و سیتروئن فرانسه، نیسان ژاپن و چانگان موتورز و زوتی اتو چین در زمینهٔ تولید و مونتاژ خودرو همکاری داشته و از آغاز دههٔ ۱۳۹۰ خورشیدی محصولاتی مانند تیبا، ساینا و کوئیک را به‌عنوان خودروهای بومی طراحی و تولید کرده‌است. پرفروش‌ترین محصول سایپا، پراید است که در ۹ ماه نخست سال ۱۳۹۶ با فروش بیش از ۱۵۰ هزار دستگاه، به‌عنوان پرفروش‌ترین خودروی تولیدی بازار داخلی ایران شناخته‌شد. پراید در سال ۱۳۹۸ نیز همچنان پرفروش‌ترین خودروی داخلی در بازار ایران بود،اما در سال ۱۳۹۹ با تعطیلی خط تولید پراید، فروش کلی محصولات سایپا نیز روند نزولی را پیش گرفت.
شرکت‌های زیرمجموعه ســـایپا:
( با کلیک بروی هر نام، وارد سایت شرکت ها شوید! )
ایران کاوه
همراه خودرو سایپا با نام اختصاصی سی‌پارت
پارس خودرو
پلاسکو کار سایپا
سایپا دیزل
سایپا سیتروئن
سازه گستر سایپا
شرکت تولیدی موتور، گیربکس و اکسل سایپا (مگاموتور)
مالیبل سایپا (تولید قطعات ریخته‌گری و آهنگری)
لیزینگ رایان سایپا
بیمه رایان سایپا
تهیه و توزیع مواد ریخته‌گری و قطعات صنعتی ایران (سودیکو)
سایپا پرس
سایپا یدک
مهندسی توسعه سایپا (سیکو)
مهندسی بازرگانی خودرو سایپا (ستکو)
امداد خودرو سایپا
مرکز تحقیقات و نوآوری سایپا
قالب‌های بزرگ صنعتی
اروند خودرو
ستاره سفیران آینده
سایپا لجستیک
توسعه صنایع خودرو ( ایدکو)
سرمایه‌گذاری کارکنان سایپا
شرکت بن‌رو
شرکت رنگ و رزین طیف سایپا
در آخر میتوانید از طریق لینک زیر وارد بخش محصولات تولیدی مجموعه ما شده و اطلاعات کاملی درباره آن بدست آورید.
برو به محصولات
منابع:
